Bu bölümde bilançonun aktif tarafı ile ilgili orta seviyeli muhasebe uygulamalarını çözebilirsiniz.
Uygulama: İşletme, Kaya A.Ş.'ye ortak olmak amacıyla 410,000 TL değerindeki hisse senedini banka aracılığı ile satın almıştır. İşletmenin elinde daha önce geçici yatırım yapmak amacıyla satın aldığı 140,000 TL değerinde hisse senedi vardır. Kaya A.Ş. sermayesi 5,600,000 TL'dir. Muhasebe kaydını yapınız.
İşletme toplamda Kaya A.Ş.'nin 550,000 TL hissesine sahip olduğu için ortaklık durumu %10'un altındadır. [(550,000 / 5,600,000) < %10] Bu sebeple ortak olmak amacıyla satın alınan hisse senetleri, daha önce geçici yatırım yapmak amacıyla satın alınan hisse senetleri ile birlikte 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabının borcunda izlenir.
Uygulama: İşletme 200,000 TL değerindeki makinenin yarısını peşin, 70,000 TL'sini çek ciro ederek, kalanını ise çek keşide ederek satın almıştır. Muhasebe kaydını yapınız. (KDV %10)
Makine satın alındığında 253 TESİS, MAKİNE ve CİHAZLAR hesabı borçlandırılır. KDV'yi işletme yüklendiği için 191 İNDİRİLECEK KDV hesabı borçlandırılır. Makinenin 220,000 TL'lik fiyatının yarısı peşin ödendiği için 100 KASA hesabı alacaklandırılır. 70,000 TL'lik kısmı için çek ciro edilmiştir. Bu sebeple 101 ALINAN ÇEKLER hesabı alacaklandırılır. Kalan kısım çek keşide edilerek ödendiği için de 103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖDEME EMİRLERİ (-) hesabı alacaklandırılır.
Uygulama: İşletme, 8,200 TL nominal değerli 4 ay vadeli alacak senedini tahsil edemediği için 100 TL noter masrafı ile birlikte protesto etmiştir. Muhasebe kaydını yapınız.
Alacak senedi protesto edildiği için cüzdandaki senet protestodaki senetlere aktarılır. Noter masrafı ise protestodaki senette gösterilir.
Uygulama: İşletme, 01/10/2016 tarihinde 120,000 TL nominal değerli %12 faiz oranlı ve 6 ay vadeli finansman bonosu satın almıştır. Anapara ve faiz vade sonunda tahsil edilecektir. Satın alınan finansman bonosunun dönem sonu kaydını yapınız.
01/10 ~ 31/12 tarihleri arasındaki üç aylık faiz tahakkuku vardır.
Faiz Tutarı = Anapara x Faiz Oranı x Vade
Faiz Tutarı = 120,000 x %12 x 3/12 = 3,600 TL'dir.
3 aylık faiz getirisi henüz gerçekleşmediği için 181 GELİR TAHAKKUKLARI hesabı borçlandırılır. 642 FAİZ GELİRLERİ hesabı alacaklandırılır ve faiz geliri kayıt altına alınır.
Uygulama: İşletmenin kasa hesabına ait bilgiler aşağıdaki gibidir.
Kasa Borç Toplamı 41,000 TL
Kasa Alacak Toplamı 32,000 TL
Fiili Sayım Sonucu 7,250 TL
Aynı gün yapılan araştırmada kasadaki farkın alıcılardan senetsiz borca karşılık alınan senedin muhasebe kayıtlarında nakit tahsilat yapılmış gibi geçirilmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır.
Bu bilgilere göre yapılması gereken muhasebe kaydını yazınız.
Kasa borç kalanı 41,000 - 32,000 = 9,000 TL'dir. Fiili sayım sonucu ise 7,250 TL'dir. Yani 9,000 - 7,250 = 1,750 TL'lik bir kasa açığı söz konusudur.
Farkın nedeni alacak senedi yerine kasa hesabı kullanılmasındandır. Bu sebeble 121 ALACAK SENETLERİ hesabı borçlandırılır ve 100 KASA hesabı alacaklandırılır.
Uygulama: İşletme, Okyanus A.Ş.'nin sermayesine %40 ortaktır. Dönem sonunda işletmenin Okyanus A.Ş.'deki payının %9'a gerilediği bildirilmiştir.
Dönem sonundaki muhasebe kaydında borçlanacak hesap nedir?
Ortaklık durumu %40'dan %9'e gerilediği için 242 İŞTİRAKLER hesabındaki tutarlar 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabına aktarılır. Sonuç olarak borçlanacak hesap 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabıdır.
Uygulama (1/2): İşletme, 01.09.2015 tarihinde Ada Ltd. şirketinin ihraç ettiği ve nominal değeri 10 TL, faiz oranı %24, vadesi 6 ay olan 10,000 adet finansman bonosunu çek ciro ederek satın almıştır.
01.09.2015 tarihinde yapılması gereken muhasebe kaydını yazınız.
10 TL X 10,000 adet = 100,000 TL değerinde finansman bonosu satın alındığı için 111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET ve BONOLARI hesabı borçlandırılır. Bonolar çek ciro edilerek satın alındığı için de 101 ALINAN ÇEKLER hesabı alacaklandırılır.
Uygulama (2/2): Yukarıdaki bilgilere göre dönem sonunda yapılması gereken kaydı yazınız.
01.09 ~ 31.12 tarihleri arasında 4 ay vardır. 4 aylık faiz geliri
Faiz Tutarı = Anapara x Faiz x Vade
Faiz Tutarı = 100,000 x %24 x 4/12
Faiz Tutarı = 8,000 TL'dir.
Faiz geliri gerçekleşmiş; fakat henüz istenecek aşamaya gelmediği için 181 GELİR TAHAKKUKLARI hesabının borcunda izlenir. Gelirin kaydı ise 642 FAİZ GELİRLERİ hesabının alacağında gösterilir.
Uygulama: X işletmesi önceki dönemde şüpheli hâle gelen ve %40 oranında karşılık ayrılan bir alıcının borcuna ilişkin olarak haciz yoluyla 20,000 TL değerinde bir makine almış, geriye kalan 5,000 TL tutarında alacağın ise tahsil edilme imkânı kalmamıştır. Söz konusu makinenin işletmeye getirilmesi aşamasına kadar 3,000 TL tutarında gider ödenmiştir. (KDV oranı %10)
Şüpheli alacağın iptali ile ilgili muhasebe kaydını yapınız.
Şüpheli alacağın karşılığı olarak 20,000 TL değerinde makine satın alındığı ve kalan 5,000 TL'nin değersiz hâle geldiği bilindiğine göre şüpheli alacağın toplam tutarı 25,000 TL olduğu sonucuna varılabilir.
128 ŞÜPHELİ TİCARÎ ALACAKLAR hesabı alacaklandırılarak söz konusu alacağın konusu kapatılır. 253 TESİS, MAKİNE ve CİHAZLAR hesabı borçlandırılır ve makine duran varlıklar sınıfına kaydedilir. Daha önce %40 oranında karşılık ayrıldığı için 129 ŞÜPHELİ TİCARÎ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) hesabı 25,000 x %40 = 10,000 TL tutarında borçlandırılarak ayrılan karşılık kapatılır. Kalan 5,000 TL ise 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR hesabını alacağına kaydedilerek değersiz hâle gelen tutar gelir tablosunda gösterilir.
Uygulama: Deniz A.Ş.'nin sermayesi 4,000,000 TL'den oluşmaktadır. İşletme, Deniz A.Ş.'ye ait 2,500,000 TL değerinde hissenin satın alınacağını açıklamıştır. Muhasebe kaydını yapınız.
İşletme, Deniz A.Ş.'nin 2,500,000/4,000,000 = %62.5 ortağı olacaktır. Bu sebeple alınacak hisse senetleri 245 BAĞLI ORTAKLIKLAR hesabının borcunda izlenir. Sermaye taahhüdü ise 246 BAĞLI ORTAKLIKLARA SERMAYE TAAHHÜTLERİ (-) hesabının alacağında gösterilir.
Uygulama: İşletme, 13/04/2016 tarihinde vadeli mevduat hesabına 6 ay vade ve %24 faiz ile 10,000 euro yatırmıştır. Parayı yatırdığı tarihte kur 1€ = 1.60 TL, vade sonunda ise 1€ = 1.00 TL'dir. Vade sonunda vadeli mevduat hesabındaki tutar vadesiz mevduat hesabına aktarılmıştır. Muhasebe kaydını yapınız.
Hesabın açıldığı tarihte kur 1.6 TL'dir. Vadesiz hesaba aktırım olduğu için vadeli hesaptaki 10,000€ x 1.6 = 16,000 TL alacaklandırılarak 102 BANKALAR (Vadeli) yardımcı hesabının borç tarafına aktarılır.
6 aylık faiz geliri 10,000 x 24/100 x 6/12 = 1,200€'dur. Vade sonu kur 1.00 TL olduğu için faiz geliri aynı zamanda 1,200 TL'dir. Bu sebeple işletmenin vadesiz hesabına 10,000€ + 1,200€ = 12,000€ aktarılmalıdır. Bu ise hesabın borç tarafında gösterilir. Faiz kazancı ise 642 FAİZ GELİRLERİ hesabında alacaklandırılır.
Bu üç işlemden sonra oluşan fark kambiyo zararını göstermektedir. Zarar 656 KAMBİYO ZARARLARI hesabının borcunda gösterilir.
Uygulama: İşletme, 100,000 TL'ye satın aldığı hisse senetlerini 140,000 TL'ye satmıştır. Banka 5,000 TL komisyon bedelini düştükten sonra kalan tutarı işletmenin vadesiz hesabına aktarmıştır. Muhasebe kaydını yapınız.
İlk olarak satılan hisse senetleri 110 HİSSE SENETLERİ hesabı alacaklandırılarak elden çıkarılır. Kârın 5,000 TL'si bankaya ödenen komisyon tutarı olduğu için 653 KOMİSYON GİDERLERİ hesabı borçlandırılır. Satış kazancı 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KÂRLARI hesabının alacağında gösterilir. Kalan tutar 102 BANKALAR hesabına aktarılır.
Uygulama: İşletmenin elinde Okyanus A.Ş.'ye ait 1,200,000 TL değerinde hisse bulunmaktadır ve %40 oranında ortaklık söz konusudur. Okyanus A.Ş. sermayesini arttırmış ve ortaklığın %6'ya gerilediği tespit edilmiştir. Muhasebe kaydını yapınız.
Ortaklık %10'un altına düştüğü için 242 İŞTİRAKLER hesabındaki tutar 240 BAĞLI MENKUL KIYMETLER hesabına aktarılır.
Uygulama: İşletme 24/09/2016 tarihinde KDV dahil senet karşılığı 59,000 TL'lik mal satmıştır. Dönem sonunda senedin tasarruf değeri 45,000 TL ise bu tarihte yapılması gereken muhasebe kaydını yapınız. (KDV %18)
24 Eylül tarihinde yapılan satışın kaydı yukarıdaki gibidir.
Senedin nominal değeri ile tasarruf değeri arasındaki 59,000 - 45,000 = 14,000 TL'lik fark aynı zamanda senedin reeskont tutarını gösterir. Dönem sonunda yapılacak reeskont kaydı ise bu şekildedir.
Uygulama: İşletme sattığı mallar ile ilgili 4,000 TL reklam, 2,000 TL nakliye ve 3,000 TL komisyonu peşin olarak ödemiştir. Muhasebe kaydını yapınız. (KDV %10)
Satılan mallar için yapılan tüm harcamalar 760 PAZARLAMA, SATIŞ ve DAĞITIM GİDERLERİ hesabının borcunda izlenir. KDV'yi işletme yüklendiği için 191 İNDİRİLECEK KDV hesabı alacaklandırılır. Masraflar peşin ödendiği için de 100 KASA hesabı alacaklandırılır.