Hayvan Çiftliği – George Orwell
künye
George ORWELL, 1903'te Hindistan'ın Bengal eyaletinin Montihari kentinde doğdu. Ailesiyle birlikte İngiltere'ye döndükten sonra, öğrenimini Eton College'de tamamladı. Gerçek adı Eric Arthur olan Orwell, 1922-27 yılları arasında Hindistan İmparatorluk Polisi olarak görev yaptı. Ancak, imparatorluk yönteminin içyüzünü görünce istifa etti. 1950'de yayımladığı Bir Fili Vurmak adlı kitabı, sömürge memurlarının davranışlarını eleştiren makalelerin derlemesidir. İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru yazdığı Hayvan Çiftliği, Stalin rejimine karşı sert bir taşlamadır. Orwell'ın en çok tanınan yapıtlarından Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, bilimkurgu türünün klasik örneklerinden biri olmanın yanı sıra, modern dünyayı protesto eden bir romandır. Burma Günleri ise, Orwell'ın Burma'daki (bugünkü Myanmar) İngiliz sömürgeciliğini dile getirdiği ilk kitabıdır. Orwell, 1950'de Londra'da öldü.
Celal ÜSTER, 1947'de İstanbul'da doğdu. İngiliz Erkek Lisesi, Robert Academy ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde öğrenim gördü. İlk çevirileri Yeni Dergi'de yayımlandı. 1983'te George Thomson'ın Tarihöncesi Ege adlı yapıtının çevirisiyle Yazko Çeviri dergisinin Azra Erhat Ödülü'ne değer görüldü. Yaroslav Haşek'ten George Orwell'a, D.H. Lawrance'tan Iris Murdoch'a, Juan Rulfo'dan Jorge Luis Borges'e, Mario Vargas Llosa'dan John Berger'a Paulo Coelho'dan Roald Dahl'a pek çok yazarın yapıtlarını dilimize kazandırdı.
Kitabın Konusu
Hayvan Çiftliği, (orijinal adıyla Animal Farm) George Orwell'in mecazi bir dille yazılmış, fabl tarzındaki siyasi hiciv romanı. Roman ilk olarak 1945'te Birleşik Krallık'ta yayımlandı. 1996'da ise geçmiş tarihler için verilen Retro Hugo Ödülü'nü 1946 senesi için aldı.
Roman, Stalinizmin eleştirisidir. Totalitarizme karşı bir solcu olan Orwell bu romanında SSCB'nin kuruluşundan itibaren meydana gelen önemli olayları kara mizah yoluyla ve mecazi bir dille anlatır.
Hayvan Çiftliği çok yankı uyandırmış ve olumlu eleştiriler almıştır. Bir Stalinizm eleştirisi olmakla birlikte, II. Dünya Savaşı yıllarında müttefiklerini kızdırmak istemeyen Birleşik Krallık'ta sansüre uğramıştır. Romanın çizgi filmi çekilirken CIA tarafından değiştirildiği iddia edilmektedir. Roman 1999'da bu kez konusuna daha sadık bir senaryoyla filme çekilmiştir.
Hayvan Çiftliği, Pink Floyd'un Animals albümüne ilham kaynağı olmuştur.
Hayvan Çiftliği Türkiye'de ilk kez 1954 yılında o zamanki adı Maarif Vekâleti olan Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Halide Edib Adıvar'ın Türkçe çevirisiyle bastırtılmıştır. 1966 yılında kitabın ikinci baskısı yapılmıştır.
Romanın İngilizce baskısı 1970'li yıllarda Türkiye'de yabancı dille eğitim yapan devlet okulları olan Maarif Kolejleri İngilizce derslerinde okutulmuştur.
Kitap Eleştirisi
Oldukça sade ve akıcı bir dille kaleme alınan Hayvan Çiftliği, gerek konusu gerekse verdiği mesaj ile Dünya Edebiyatının klasikleri arasındadır.
Kitap yüz sayfadan oluşmakta ve okuyucu kitabın hiçbir yerinde sıkılmamakta ve bu da kitabın sürükleyiciliğinin üst seviyede olduğunu göstermektedir. Dilinin basit ve yalın olması, eski dilden ya da yabancı kökenli sözcük kullanılmaması kitabın genç kitleler tarafından okunabilirliğini arttırmakta, Celal Üster'in enfes çevirisi ile okurken keyif almanıza olanak tanımakta.
Bugün komünizm ve etkilerini kurgusal bir dille öğrenmek isteyen tüm edebiyatseverlerin okuması gereken bir kitap Hayvan Çiftliği.
Roman Kahramanları
Benjamin (s15) Eşek
Bluebell (s15) Köpek
Boxer (s15) Araba atı
Clover (s15) Araba atı
Frederick (s36) Pinchfield Çiftliğinden adam
Jessie (s15) Köpek
Jones: (s14) Çiftlik sahibi adam
Koca Reis (s14) Hayvan devrimini başlatan domuz
Minimus (s48) Domuz
Mollie (s15) Beyaz kısrak
Moses (s15) Kuzgun
Napoléon (s12) Domuz
Muriel (s15) Beyaz keçi
Pilkington (s36) Foxwood Çiftliğinden adam
Pincher (s15) Köpek
Snowball (s12) Domuz
Squaler (s12) Tombalak domuz
Whymper (s53) Avukat
Yazınsal Sözcükler ve Deyimler
Ayrıkotu: Temmuz-ağustos ayları arasında yeşil veya morumsu-yeşil renkli başaklar veren, 30-100 cm boyunda, çok senelik otsu bir bitki
"Tarlaları ayrıkotları bürümüştü."
Ekose: Çeşitli renk ve büyüklükteki karelerden oluşan (desen veya kumaş)
"Meyhaneciye benzeyen, ekose pantolonlu, tozluklu, şişman, al yanaklı bir adam, Mollie'nin burnunu okşuyor, ona şeker yediriyormuş."
Kabara: Dayanıklılık sağlamak amacıyla, ayakkabıların altına çakılan, yassı ve iri başlı demir çivi
"Ama ellerinde sopları, ayaklarında kabaralı botlarıyla adamlar, gene de hayvanlardan güçlüydüler."
Karık: İçinden su akıtmak için toprak kazılarak yapılan açık oluk, arık, dren, ark
"Saçmalar Snowball'un sırtında kanlı karıklar açtı."
Sağrı: Memeli hayvanlarda bel ile kuyruk arasındaki dolgun ve yuvarlakça bölüm
"Hayvanlar, onun kayanın kaymasını önlemek için soluk soluğa didişini, ayaklarının ucuyla toprağa tutunuşunu, geniş sağrılarının kan ter içinde kalışını hayranlıkla izliyorlardı."
Sulusepken: Yağmurla karışık bir biçimde yağan (kar)
"Kış çok sert geçti. Fırtınaların ardından, önce sulusepken, sonra kar geldi, daha sonra da her yer şubat ayına kadar buzla kaplandı."
Şilte: Üstünde oturulan, yatılan, içi yünle, pamukla doldurulmuş döşek
"Tarlaları ayrıkotları bürümüştü."
Tecimsel: Ticaretle ilgili
"Artık Hayvan Çiftliği komşu çiftliklerle alışverişe girecekti. Hiç kuşkusuz, tecimsel amaçlarla değil, yalnızca ivedilikle gerekli olan bazı malzemeleri edinebilmek amacıyla."
Tilmiz: Öğrenci
"En sadık tilmizleri, iki araba atı, Boxer ve Clover'dı.”