Don Quijote - Miguel de Cervantes Saavedra

künye

Adı

Don Quijote

Yazar

Miguel de Cervantes

Saavedra

Türü

Roman

Anlatım Tarzı

Gerçekçi

Anlatım Yönü

Olay betimlemeleri

Orijinal Dil

İspanyolca

Orijinal Adı

don Quijote

İlk Basım Yılı

1605

Çevirmen

Roza HAKMEN

Sayfa Sayısı

910

Kitle Yaş Aralığı

25+

Ort. Okunma Süresi

26 saat

Doğruluk

Yalınlık

Duruluk

Sadelik

Akıcılık

Açıklık

Yoğunluk

Özlülük

Özgünlük

Doğallık

Kalıcılık

Etkileyicilik

Genel Ortalama

Miguel de Cervantes Saavedra (29 Eylül 1547 — 23 Nisan 1616), İspanyol romancı, şair ve oyun yazarıdır.

Don Kişot'un yaratıcısı. Genç yaşta başladığı edebiyat hayatında denemeleri ve tiyatro eserleri ile kısa sürede tanınan bir yazar olmuştur. Ayrıca İspanyol edebiyatında roman geleneğinin başlatıcısı olarak kabul edilir.

15 Eylül 1569'da Madrid'de bir yaralama iddiasıyla Miguel de Cervantes adlı biri hakkında tutuklama kararı çıkarıldı. Verilen cezaya göre sol eli kesilecek ve 10 yıl sürgünde kalacaktı. Bir ad benzerliği söz konusu değilse bu olay Cervantes'in İtalya'ya gidişinin nedeni olabilir. 1570'te II. Selim Kıbrıs'ı ele geçirince Papa V. Pius Osmanlılara karşı birlik çağrısında bulundu. Çağrıya yalnızca İspanya ve Venedik karşılık verdi. Cervantes Roma'daki İspanyol birliğine katıldı. 7 Ekim 1571'de Osmanlı donanmasıyla Lepanto (İnebahtı) Körfezinde yapılan İnebahtı Deniz Savaşı'na katılan Marquesa adlı kadırgada bulunan Cervantes, iki kez göğsünden yaralandı, bir top güllesiyle sol elini kaybetti. Daha sonra Osmanlılar tarafından tutsak edilen Cervantes, 1575-1580 yılları arasında Cezayir'de esir olarak yaşamıştır. Osmanlı esaretinde bulunduğu süre zarfında 4 kez kaçma teşebbüsünde bulunduğu tahmin edilmektedir. Hiç birinde başarı kazanamamasına rağmen bu teşebbüsler sonucunda ceza da almamıştır. Ancak orada da dolandırıcılıkla itham edilip hapse atılmıştır. Burada yazmaya daha sıkı sarılmıştır. 1580 yılında biten ve Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan Kılıç Ali Paşa camiisinin yapımında da esir işçi olarak bir süre çalışmıştır.

Yaşamının sonlarına doğru ünlü eseri Don Quijote (Don Kişot)'u hapishanede kaleme almıştır ve bu eseri sayesinde tüm dünyada tanınmıştır. Eserde yazarın kendi hayatıyla alay ettiği ve kahramanla aralarında çokça benzerlikler olduğu görülür. Don Kişot dünyanın en çok okunan eserlerinden biridir ve 38 dile çevrilmiştir. Bu eser hâlâ dünyanın en bilinen romanları arasındadır.

Kitabın Konusu

124 Kısım Tekmili Birden “Don Quijote” Yapı Kredi Yayınları Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi’nin yeni kitabı, İspanyol yazar Cervantes’in ünlü romanı Don Quijote, tam adıyla La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote. Kitabın sunuş yazısını yazan Prof. Jale Parla’nın sözleriyle: “Birinci kısmının basıldığı 1605 yılından beri en çok okunan, en çok sevilen, en çok yorumlanan ve yeniden en çok yazılan La Mancha’lı Şövalye Don Quijote ve silahtarı Sancho Panza’nın serüvenleri”, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilgiyle karşılanmış, ancak dilimize daha çok İngilizce ve Fransızca gibi ikinci dillerde çocuklar için hazırlanmış baskılarından yapılan çevirileriyle girmişti. Yine de, ancak bir iki tane ve ikinci dillerden de olsa, tam metin çevirileri de yapıldı. Şimdi ise, Jale Parla’nın yerinde saptamalarıyla: “Shakespeare’le birlikte belki de ilk kez modern okuru düşleyen” ve sadece “şövalye romanları”nın değil, “Rönesans’ta kullanılan bütün (yazınsal) türlerin otoritesini de yıkan” bu önce yazarın belki postmodern anlatıyı bile nerdeyse dört yüzyıl önceden haber veren bu öncü romanı ilk kez tam anlamıyla Türkçeye kazandırılmış oluyor. La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote, Roza Hakmen’in İspanyolca aslından yaptığı tam metin çeviriyle ve Ahmet Güntan’ın şiir çevirileriyle nihayet dilimizde.

Kitap Eleştirisi

1605 yılında ilk bölümü "La Mancha'lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote", 1615’te ise "Marifetli Şövalye La Mancha'lı Don Kişot'un İkinci Bölümü" adıyla yayınlanan Don Quijote modern edebiyatın ilk romanıdır. Evet, bu kitap tüm edebiyat kitaplarının atasıdır diyebiliriz. Yazılmış ilk roman. Günümüzden 400 yıldan fazla bir zaman önce yazılmasına rağmen bugün bile çok rahat bir şekilde okunabilecek kitaplardan biri. Sade, yalın, yoğunluğa çok girilmeden yazılmış bir eser. Kimi hikayelerin uzunluğu ve çok fazla detaya girilmesi sıkabilir ama kitabın dünya üzerindeki ilk roman olduğunu unutmayın. 17. yy şartlarında yazılmasına rağmen günümüzdeki birçok romandan daha kaliteli olduğunu söyleyebilirim.

Baştan belirteyim. Spoiler yememek için kitabın başındaki çevirmen önsözünü kitabın sonunda okuyun. Kitap hakkında birçok detay veren bu önsözü neden kitabın başına eklemişler anlam veremedim. Karakterlere gelirsek... Don Quijote aslında bir asilzade. Fakat okuduğu kitaplardan etkilenip şövalye olmaya karar veriyor. Bir hancı tarafından şövalye unvanı alıyor fakat hancının da şövalye olduğunu sanıyor. Özetle aslında bir şövalye değil; fakat kitapların etkisi Mahzun Yüzlümüz'ün üzerinde çok fazla. Biraz da yarım akıllı olmasından dolayı silahtarı Sancho Panza onun kurtarıcısı. Kitabın başından sonuna kadar neredeyse tüm maceralarda Sancho Panza da yer alıyor.

Kitap 18 yaş altı tarafından okunur mu derseniz, okunmaz. Çünkü bazı yerlerde ciddi küfürler var. Çocuklar için iyi değil. Kitabın ülkemizde tutmamasının sebebi tahminimce Cervantes'in Hz. Muhammed'e yalancı peygamber ithafında bulunması. Biraz önce de dediğim gibi. Kitap 17. yy'da yazılmış ve o yıllarda Endülüs Emevîlerinin etkisi hâlâ devam ediyor. Bunu da göz önünde bulundurmakta fayda var. Cervantes ayrıca Magripliler, Araplar, hakkında onların tembel ve yalancı olduğunu söylemektedir. Fakat nedendir bilinmez Osmanlı'yı, özellikle biz Türkleri, kimi yerlerde çok fazla övüyor. Böyle de bir fark var.

Genel bir değerlendirme yapacak olursak... Don Quijote, romanın evriminde bir dönüm noktasıdır ve modern romanın babası olarak kabul edilir. Karakter gelişimi, anlatı teknikleri, çok katmanlı yapısıyla edebiyatı derinden etkilemiştir. Zamanla evrensel bir değer kazanmış ve dünya edebiyatında, insan ruhunun derinliklerini ve toplumsal yapıların karmaşıklığını araştıran eserler arasında özel bir konuma ulaşmıştır.

Kitap hakkında daha çok yazılır; fakat modern edebiyatın ilk eserini okumak istiyorsanız Don Quijote tam size göre. Akıcı ve okurken sıkılmayacağınız nadir kitaplardan biri.

Kitabı Roza HAKMEN'in eşsiz çevirisi ile okuyabilirsiniz.

Şimdiden keyifli okumalar!

Don Quijote Romanının Karakterleri

Yazınsal Sözcükler ve Deyimler

Ardiye: Evlerde kullanılmayan, saklanması gereken eşyaların konulduğu bölüm
"Don Quijote'un yatmakta olduğu ardiyeden Sancho Panze telâş içinde çıkıp haykırmaya başladı."

Arkebüz: XV. yüzyılda Fransa'da kullanılmaya başlanan, taşınabilir ateşli silah
"Atlıların arkebüzleri, yayalarınsa mızrak ve kılıçları vardı."

Bakalorya: Üniversitelere girebilmek için lise öğreniminden sonra verilen olgunluk sınavı
"Dün gece Bartolomé Carrasco'nun oğlu Salamanca'dan, tahsilden döndü; bakalorya sahibi olmuş."

Balsam: İlaç ve parfüm üretiminde kullanılan, bazı ağaç ve bitkiler tarafından salgılanan reçinemsi kokulu madde; belsem, pelesenk
"'Ne şişesi, ne balsamı bu?' dedi Sancho Panza."

Belagat: İyi konuşma, sözle inandırma yeteneği
"Onu şövalyelikte Cid'le, belâgatte Cicero'yla bir tuttular."

Broş: Yaka iğnesi
"Daha dün, iplik eğiriyor, kiliseye giderken başını eteğiyle örtüyordu; bugün jüponlarla, broşlarla, kibirle gidiyor, sanki onu tanımıyoruz."

Cezire: Ada
"İçinden Tanrı'ya yakarıyordu, duasına kulak verip ona zafer kazandırsın, kendisi de vaat edildiği gibi bir cezireye vali olsun diye."

Dev anası: Masallarda geçen dişi dev
"Bir keresinde, gidip Sevilla'nın ünlü devanası Giralda'yla düello yapmamı emretti."

Hafifmeşrep: Davranışları ile içinde bulunduğu toplumun ahlak anlayışına ters düşen
"Hanın kapısına gitti ve kapıda duran hafifmeşrep kadınları gördü."

Hecin: Devegillerden, sırtında besin depo etmeye yarayan tek hörgücü bulunan, hızlı yürüyen, susuzluğa dayanıklı bir tür memeli
"Sanki hecin develerine binmiş gibilerdi."

Hindiba: Birleşikgillerden, yaprakları haşlanarak salata gibi yenebilen, birkaç yıllık otsu bir bitki; güneğik, karakavuk
"Sancho Panza geceyi bu şekilde geçirmedi; midesi doluydu, üstelik de hindiba suyuyla değil; bu sayede deliksiz bir uyku çekti."

İltimas: Kayırma
"Adalet kendi amaçlarını güder, şimdi olduğu gibi çıkar ve iltimas amacıyla bulandırılmaya, lekelenmeye, hırpalanmaya cesaret edilemezdi."

İstidat: Yetenek
"En büyük isteğim yerine gelsin k, gerektiği şekilde dünyanın dört bir yanına serüven aramaya, şövalyeliğe, bir gezgin şövalyeye yakışır şekilde, yardıma muhtaç olanlara hizmet etmeye gideyim; istidadım bu yöndedir."

Jüpon: İç etek
"Daha dün, iplik eğiriyor, kiliseye giderken başını eteğiyle örtüyordu; bugün jüponlarla, broşlarla, kibirle gidiyor, sanki onu tanımıyoruz."

Kadirşinas: Değerbilir
"Arkadaşına gösterdiği sadakatin kendisine kazandırdığı kadirşinas sıfatından başka bir ismi, serveti olmayan bir pajla yetindi."

Maraverdi: Dönemin İspanya'sının para birimi
"Sizin yetkinizi almadan kitabı basan veya satan, bastıran veya sattıran kişi veya kişilerden, ceza olarak, kalıpları ve levhalarıyla birlikte, yapılan basımın haricinde, her ayrı basım için, elli bin maraverdi alınacaktır."

Narh: Tüketiciyi korumak amacıyla, özellikle temel ihtiyaç maddeleri için resmî makamlarca belirlenen ve her yerde geçerli olan fiyat
"Seksen üç yapraklık kitabın, bu fiyat üzerinden iki yüz doksan buçuk maraverdi fiyatla, ciltlenmeden satılmasına izin verildiğini ve narhın, adı geçen kitabın başına konularak onsuz satılmamasının emredildiğini tasdik etmek üzere, işbu belgeyi, Valladolid'de, bin altı yüz dört yılının yirmi Aralık günü imzaladım."

Ravent: Karabuğdaygillerden, büyük yapraklı, beyaz çiçekli, çok yıllık ve otsu bir bitki
"Bunun, ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümleriyle birlikte biraz ravente ihtiyacı var."

Şinik: Tahıl ve bakliyat için kullanılan, sekiz kiloluk ölçek
"'Dört riyale bir şinik balsam hazırlanabilir,' diye cevap verdi Don Quijote."

Temrin: Alıştırma
"Bu ve başka yerlerde yaptığı temrinler sayesinde adımları tüy gibi hafif, elleri becerikliydi."

Vehim: Kuruntu
"Señor Don Quijote'un biraz önce söylediklerinden dolayı vicdanımı kemiren, didikleyen bir vehimden kurtulmak istiyorum."