Çavdar Tarlasında Çocuklar - Jerome David Salinger
künye
Jerome David Salinger 1 Ocak 1919'da New York'ta doğdu. 1934-36 arası Valley Forge Askeri Akademisi'ne, 1937-38 arası Ursinus College ve New York Üniversitesi'ne gitti. 1941-48 arasında Colliers, Esquire ve Cosmopolitan gibi dergilerde yirmi öykü yayımladı.
Salinger, Zen-Budizm öğretisinden etkilendi ve bunu yazdıklarına da yansıttı. Yeni Dönem öykülerinden oluşan Nine Stories (İngiltere'de For Esme – With Love and Squalor (Esme için – Sevgi ve Sefaletle)) 1953'te yayımlandı.
Salinger, 1950'lerin ikinci yarısından itibaren New Yorker'da yedi tuhaf kardeşli Glass Ailesi'nin birbirine bağlı uzun öykülerini yayımlamaya başladı. Bu dizi öykülerin ilk ikisini Franny and Zooey adıyla 1961'de, sonraki ikiliyi ise Raise High the Roof Beam, Carpenters and Seymour: An Introduction adıyla 1963'te kitaplaştırdı. Glass Ailesi'ne ait yayımlanan son öykü olan Hapworth 16, 1924 ise New Yorker'ın 16 Haziran 1965 tarihli sayfalarında kaldı.
Salinger, 1963'ten beri yeni bir kitabı çıkmamasına ve neredeyse efsane haline gelmiş bir gizlilik içinde yaşamasına karşın, dünya edebiyat gündemindeki yerini hep koruyor.
Coşkun Yerli...
Şair, çevirmen (D. 5 Ağustos 1950, İstanbul - Ö. 15 Temmuz 2007, Ankara). İstanbul Deniz Astsubay Ortaokulu (1966), Ankara Atatürk Lisesi (1973), Hacettepe Üniversitesi İngiliz Dilbilim Bölümü (1978) mezunu. Üniversitede okurken Deniz Kuvvetlerinde elektronik astsubayı (1967-81) ve elektronik subayı (1981-92) olarak çalıştı.
Coşkun Yerli, 15 Temmuz 2007 günü tedavi görmekte olduğu Ankara Başkent Hastanesinde vefat etti, Karşıyaka Mezarlığında toprağa verildi.
Şiirleri 1975’ten itibaren Dönemeç, Yeni Biçem, Şiir-lik, Ludingirra, Varlık, Gösteri, Kitap-lık dergilerinde yayımlandı. Yağmurun Direnişi, şiir dosyası 1998’de Arkadaş Z. Özger Jüri Özel Ödülüne layık görüldü.
Kitabın Konusu
1951 yılında basılan kitap, Salinger’in ilk ve tek romanıdır. Çıktığı andan bu yana ilgi gören roman, ergenlik dönemindeki bir çocuğun dünyayı algılayış biçimini bize anlatırken, yetişkinlerin düzenine karşı olan isyanını da başarılı bir dil ile aktarıyor. Samimi dili ve karakterin içinde bulunduğu duyguların okuyucuya olan yansıması, onu kısa sürede dünya edebiyatı listelerinde ilk sıralara taşıyor.
Romanda, Holden’in okuldan atılması ile başlayan hikaye onun evden uzaklaşması sonucu başına gelenler ile devam ediyor. Daha önce de iki okuldan kovulan kahramanımız bu olay sonucunda ailesi ile yüzleşmemek için evden kaçıyor. Bavullarını alarak tarih öğretmeninin yanına gelen Holden, hocasının tutumundan rahatsız oluyor ve burada fazla uzun süre kalmıyor. Ergenlik çağının getirdiği isyankar tutum ile yetişkinlerin düzenine adeta kafa tutan kahramanımızın bir sonraki durağı öğrenci yurdu oluyor. Fakat buradan da arkadaşları ile tartıştığı için ayrılmak durumunda kalıyor. Evden uzakta geçirdiği bu birkaç günü, otel odalarında ve sokakta geçirirken yaptığı gözlemler ve başına gelenler bize eğlenceli bir dil ile aktarılıyor. Ona tek yardım etmeye çalışan kız kardeşi ile buluşmaları, yolunda gitmeyen aşk hayatı ve çevresindeki ikiyüzlülüklerden bunalan tavrı bizi bir anda Holden’ın isyanına ortak ediyor.
Liseli bir genç olan Holden Caulfield’in okuldan atılması sonucu dışarıda geçen üç gününü anlatan kitap, aile ve arkadaşları ile yaşadığı sorunlara da değiniyor. Ergenlik çağındaki Holden’in yetişkinler dünyasına olan isyanı ve bir Noel öncesi başına gelenler sonucu psikiyatri kliniğine uzanan öyküsü, başarılı anlatımı ile sizi bir anda kitabın içerisine dahil ediyor. Holden ile isyan ediyor; insanları onunla birlikte dikkatle gözlemliyor ve samimiyetsiz tavırlara onun ile birlikte başkaldırıyorsunuz!
Kitabın Fransızca aslından ilk çevirisi “Gönülçelen” adı ile yayımlanıyor. Yayınevi değişikliği sonrası ise “Çavdar Tarlasında Çocuklar” ismi ile yayımlanmaya başlıyor.
“Pek çok insanın hakkında konuştuğum için üzgünüm. Bildiğim tek şey; size anlattığım herkesi biraz özlüyorum. Bizim Stradlater’ı ve Ackley’i bile, sözgelimi. Sanırım o lanet Maurice’i bile özlüyorum. Sakın kimseye bir şey anlatmayın. Herkesi özlemeye başlıyorsunuz sonra.” Çavdar Tarlasında Çocuklar”, Salinger’ın tek romanı. Ergenlik çağının içinde, yetişkin dünyanın düzenine karşı isyankar bir çocuğun, bir Noel öncesi başına gelenler… Bu sürecin bir psikiyatri kliniğinde noktalanışı. Holden Caulfield’in masumiyet arayışının iç burkucu romanı. Belki de Salinger’ın. 1993’te Franny ve Zoey ile Dokuz Öykü adlı kitaplarını yayımladığımız Salinger, 1963’ten buyana yeni bir yapıt yayımlamamasına ve neredeyse efsane haline gelmiş bir gizlilik içinde yaşamasına karşın, dünya edebiyat gündemindeki yerini hep koruyor.
Kitap Eleştirisi
Pencey Hazırlık adlı yatılı okulda aldığı beş dersin dördünden kalan Holden Caulfield, gençliğin de verdiği öfke ile okulunu terk eder, kendini New York'a atar. Burada bir süre takıldıktan sonra kendi hayatını yaşamak isteyen Holden hayatın umduğu gibi olmadığını fark edecektir. Kitap sanıldığının aksine okulu asan bir gencin hayatından bir kesiti değil, okuldan atıldıktan sonra hayata daha da agresif ve anarşist yaklaşmaya başlayan bir delikanlının başına gelenleri anlatmaktadır.
Boyu bir seksen dokuz olmasına rağmen oldukça pısırık bir delikanlıdır bizim Holden. Sürekli etrafına sataşmakta, sevdiği sevmediği herkesle şakalaşmaktadır. Bu mizaç bir süre sonra çevresindekilerin canını sıkmakta, hatta kız arkadaşı tarafından da dışlanmasına sebep olmaktadır. Her ne kadar iç dünyasında cesur bir genç olsa da hayata olan bakışı onu çekingen ama agresif bir genç konumuna getirmiştir. Bunda genç yaşta kaybettiği küçük kardeşi Allie'nin de etkisi çoktur.
Kitabın genel bir değerlendirmesini yapacak olursak çok da beğendiğim bir kitap olduğunu söyleyemem. İlk sayfalarda küfürlü ağızla yakınmalar okuyucu rahatsız etmiyor değil. Lanet okumalar ve yermeler bir süre sonra can sıkıcı olmaya başlıyor. Basit bir konunun anlatımı gereksiz yere uzatılabiliyor. Bu da okuyucunun kitaptan soğumasına sebep olmakta. Zaten yazarımız Salinger bu kitaptan sonra bir daha roman yazmaya teşebbüs etmemiş. Ayrıca yüz doksan sekiz sayfa olmasına rağmen satır arası boşlukların darlığından mıdır nedir bilemedim normalde dört - beş saatte bitmesi gereken kitabı yedi saatte anca okuyabildim.
Anlatımda gereksiz uzatmaların olması yer yer okuyucuyu sıksa da Amerikan edebiyatına merak saran okuyucular için önerebileceğim bir kitap Çavdar Tarlasında Çocuklar. Ek olarak, kitabın çavdar tarlası ile hiçbir ilgisinin olmadığını da belirtirim. Çavdar tarlası bir şarkının içinde geçen sözlerden ibaret. Olay tamamen New York'ta geçiyor. Eğer ciddi anlamda boş vaktiniz varsa okumanızı tavsiye ediyorum. Başlarda sıkılırsanız uzatmaları oynayıp kitabı bitirmeye çalışmayı önermem. Sarmadıysa başka bir kitaba geçmeniz yerinde olur.
Coşkun YERLi'nin güzel çevirisi ile şimdiden keyifli okumalar!
Çavdar Tarlasında Çocuklar Romanının Karakterleri
Ackley (bkz. Robert Ackley)
Aigletinger (s115) Holden'ı haftasonları müzeye götüren ilkokuldaki öğretmeni
Al Pike (s129) Jane Gallagher'ın çıktığı çocuk
Allie (s41) Holden'dan iki yaş küçük 1946'da lösemiden ölen kardeşi
Anne Louise Sherman (s64) Holden'ın çıktığı eski kız arkadaşı
Antolini (s130) Holden'ın Elkton Hills'teki genç öğretmeni
Arthur Childs (s97) Holden'ın Whooton okulundaki arkadaşı
Bernice (s73) Holden'ın otelde dans ettiği sarışın
Bob Robinson (s130) Holden'ın Roberta Walsh'ın oda arkadaşını ayarladığı diğer arkadaşı
Bobby Fallon (s96) Holden'ın komşuları
Brossard (bkz. Mal Brossard)
Buddy Singer (s70) Orkestrada çalan adam
Carl Luce (s61) Holden'dan üç yaş büyük Whooton Okulunda tanıştığı adam
Caulfield (bkz. Holden Caulfield)
Childs (bkz. Arthur Childs)
Coyle (bkz. Howie Coyle)
Cudahy (s79) Jane'in üvey babası
D.B. (s7) Holden Caulfield'ın ağabeyi
Dick Slagle (s104) Holden'ın eski oda arkadaşı
Ed Banky (s45) Pencey'de basketbol koçluğu yapan adam
Eddie Birdsell (s65) Holden'ın Princeton Üniversitesinden olan arkadaşı
Edgar Marsalla (s22) Holden'ın okul arkadaşı
Edmund Birdsell (bkz. Eddie Birdsell)
Ely (s50) Holden'ın yatakhane arkadaşı
Ernest Morrow (s56) Holden'ın sınıf arkadaşı
Ernie (bkz. Ernest Morrow)
Faith Cavendish (s65) Eddie Birdsell'in Holden'a tanıttığı kız
Fitzgerald (s34) Stradlater'ın eski kız arkadaşı
Frederick Woodruff (s54) Holden'ın daktilosunu ödünç verdiği yatakhane arkadaşı
Gertrude Levine (s115) Holden'ın çocukluk arkadaşı
Haas (s18) Elkton Hills okulunun müdürü
Harris Macklin (s118) Holden'ın eski oda arkadaşı
Harry Fencer (s58) Sınıf başkanı
Hartzell (s33) Holden ve Stradlater'ın okul arkadaşı
Hayes (s61) Sally Hayes'in annesi
Herb Gale (s24) Ackley'in oda arkadaşı
Hoffmann (s53) Holden'ın yatakhane arkadaşı
Holden Caulfield (s11) Romanın baş kahramanı on altı yaşındaki genç çocuk
Horwitz (s81) Holden'ın tanıştığı taksi şoförü
Howie Coyle (s33) Holden'ın basketbolda çok iyi olan okul arkadaşı
James Castle (s160) Holden'ın Elkton Hills'ten tanıdığı çocuk
Jane Gallagher (s35) Holden'ın da arkadaşı olan Stradlater'ın kız arkadaşı
Janine (s135) Fransız şarkıcı
Laverne (s74) Bernice'in arkadaşı
Leaky (s53) Holden'ın yatakhane arkadaşı
Lillian Antolini (s171) Antolini'nin karısı
Lillian Simmons (s85) Holden'ın ağabeyi D.B.'nin bir süre gezip tozduğu kız
Louis Gorman (s108) Holden'ın Whooton Okulunda tanıştığı çocuk
Mal Brossard (s39) Holden'ın güreş takımından arkadaşı
Marsalla (bkz. Edgar Marsalla)
Marty (s74) Bernice'in arkadaşı
Maurice (s92) Asansörcü yaşlı adam
Morrow (bkz. Ernest Morrow)
Ossenburger (s21) Pencey'de okumuş ölü kaldırma işinden zengin olan adam
Paul Campbell (s10) Holden Caulfield'ın okul arkadaşı
Pete (s149) Asansörcü
Phil Stabile (s160) James Castle'ın arkadaşı
Phoebe (s61) Holden'ın on yaşındaki küçük kız kardeşi
Phyllis Smith (s34) Holden ve Stradlater'ın sözünü ettikleri kız
Raymond Goldfarb (s89) Holden'ın Whooton Okulunda beraber içki içtiği çocuk
Robert Ackley (s23) Holden'dan iki yaş büyük, odasına komşu, son sınıfa giden adam
Robert Tichener (s10) Holden Caulfield'ın okul arkadaşı
Roberta Walsh (s130) Holden'ın arkadaşı
Rudolf Schmidt (bkz. Schmidt)
Sally Hayes (s25) Holden'ın New York'ta çıktığı kız
Schmidt (s48) Kapıcının altmış beş yaşlarında olan karısı
Selma Thurmer (s8) Okul müdürünün kızı
Slagle (bkz. Dick Slagle)
Spencer (s9) Tarih öğretmeni
Stabile (bkz. Phil Stabile)
Stradlater (bkz. Ward Stradlater)
Sunny (s93) Holden'ın otelde kiraladığı hayat kadını
Thurmer (s13) Pencey Hazırlık okulunun müdürü ya da okul müdürünün kızı Selma Thurmer
Tichener (bkz. Robert Tichener)
Tina (s135) Fransız şarkıcı
Ward Stradlater (s22) Holden'ın yakışıklı oda arkadaşı
Zambesi (s10) Biyoloji öğretmeni
Yazınsal Sözcükler ve Deyimler
Alabros: Fırça gibi dik kesilmiş (erkek saçı)
"Saçımı sık sık alabros kestiririm, böylece pek taramak zorunda kalmıyorum."
Çuvaldız: Çuval vb. dokumalar dikmekte kullanılan, ucu yassı ve eğri, büyük iğne
"Sonra birden, bana söyleyecek iyi bir şey bulmuş gibi oldu, şöyle çuvaldız cinsinden."
Flanel: Keten ve yünden dokunan kumaş
"Benim gri flanelin üstüne bir şeyler döküldü."
Kanasta: Bir tür kâğıt oyunu
"'Baksana,' dedim, 'biraz kanasta oynamak ister misin?' Ackley kanasta hastasıydı."
Kenef: Tuvalet
"Yapacak bir işim yoktu, ben de kenefe indim."
Klavsen: Klavyeli ve telli bir çalgı, çembalo, çimbali
"'Şeyimden, nasıl denir işte; klavsenimden.'"
Navajo battaniyesi: 1300'lü yıllarda Kuzeybatı Kanada'dan Güneybatıya inen kızılderili kabileye özgü bir tür battaniye
"Bayan Spencer'la birlikte Yellowstone Park'tan satın aldıkları o eski püskü Navajo battaniyesini göstermişti bize."
Perçem: Başlarını tıraş edenlerin tepede bıraktıkları saç tutamı
"O muhteşem perçemini taramakla meşguldü."
Şifonyer: Çekmecelerine çamaşır konulan dolap
"'Sınav kâğıdın şurdaki şifonyerin üstünde duruyor. Kâğıtların en üstündeki. Onu lütfen buraya getirir misin?'"
Şimendifer: Demir yolu, tren
"Yılın ilk futbol maçında, herif o koskoca lanet Cadillac'ıyla kapıya dayanmıştı, biz de ona tribünlerden şimendifer çekmiştik - sevgi gösterisi yapmıştık yani.""
Takım taklavat: Araç gereçlerin bütünü
"Kılıçlarla birlikte tüm takım taklavatı lanet metroda unutmuştum."
Tebdil dolaşmak: Tanınmamak için kılık değiştirerek dolaşmak
"'Şey, aslında doğu yakasındaki otellerde kalmak istemiyorum, tanıdıklarla karşılaşabilirim. Tebdil dolaşıyorum,' dedim."
Vodvil: Hareketli, eğlenceli bir konuya dayanan, şarkılara da yer verilen hafif güldürü
"Eskiden vodvillerde soyunurmuş."
Zıpır: Şımarık ve delice tavırlı, hareketlerinde ölçüsüz, delişmen, zırtapoz, zirzop
"Hazırlık okullarından ve üniversitelerden gelmiş zıpırlarla doluydu her yer."