Alice Harikalar Ülkesinde - Lewis Carroll
künye
Lewis Carroll, 27 Ocak 1832'de İngiltere'nin kuzeyinde dünyaya geldi. Asıl adı Charles Lutwidge Dodgson Lewis Carroll, Oxford Koleji'nden dereceyle mezun oldu ve matematik alanında doçentlik unvanı aldı. 1862 yılında yazmaya başladığı Alice Harikalar Ülkesinde'nin kahramanı, okul müdürünün ortanca kızı Alice'ti. Alice Harikalar Ülkesinde ve 1872'de devamı olarak yazdığı Aynanın İçinden kısa sürede klasikler arasına girdi. Kendi adıyla yazdığı pek çok şiirin yanında matematikle ilgili eserler de vermiştir. Yaşamının büyük bölümünü İngiltere'nin kuzey sahillerinde geçirmiş, 1898 yılında da yine burada yaşama veda etmiştir. Whitburn'de anısına bir heykel dikilmiştir.
Kitabın Konusu
Roman, Alice adında bir kız çocuğunun, bir tavşan deliğinden geçerek girdiği fantastik bir dünyada başından geçen hikâyeleri anlatır. Bu hikâyeler yoluyla yetişkinlerin dünyasının, saf, temiz bir çocuğun gözünden ne kadar saçma göründüğünü gözler önüne sermektedir.
Alice Harikalar Diyarında, dünya çocuk edebiyatının en tanınmış klasiklerinden birisi olarak kabul edilir. Ancak yalnızca çocuklara değil, yetişkinlere de hitap eden fantezi, roman, oyun ya da epik şiir olarak de değerlendirilmiştir. Viktorya döneminin politik ve dini çekişmelerini hicveden bir alegori, bir sembolizm olarak da görülmüştür.
Bir matematikçi olan ve çalıştığı okulun dekanı Henry Lidell ile arkadaş olan Dodgson’un, 1862’de bir piknikte Henry Lidell’in kızı Alice’e anlattığı öyküyü küçük kızın ısrarı üzerine kaleme aldığı ve eserin böylece ortaya çıktığı düşünülür. Ancak yazar, "küçük kahraman" diye adlandırdığı ilham kaynağının gerçek bir çocuk olduğunu ısrarla reddetmiştir. Öykü, 1865’te kitap olarak yayımlandı ve olağanüstü başarı kazandı. Yazar, Kraliçe Viktorya’nın takdirini kazanan ve kendisini üne kavuşturan bu eserin devamı olarak 1872’de Aynanın İçinden adlı romanı yazmıştır.
Kitap Eleştirisi
Sade ve akıcı bir dille kaleme alınan Alice Harikalar Ülkesinde, 19. yy'da kaleme alınan ve etkileri günümüze kadar uzanan nadir romanlardan biridir.
Her ne kadar bir çocuk romanı olarak lanse edilsede Alice Harikalar Ülkesinde işlediği konu ve vermek istediği mesaj itibariyle bir yetişkin kitabıdır. Kitapta Alice'in kraliçe ile olan mücadelesi, günümüz toplumlarının totaliter rejimlere karşı olan tavrı ile benzeşmektedir.
Kitap 156 sayfa olmasına rağmen içeriğinin yarısını resimler oluşturmaktadır. Bu sayede kitap iki saat gibi kısa bir sürede okunabilmektedir. Süslü anlatımlardan uzak durulması ve çocuklara özgü bir anlatımla yazılması kitabının okunurluğunu kolaylaştırmaktadır.
2010 yılında ünlü oyuncu Johnny Depp'in de yer aldığı sinema filminin ne yazık ki kitapla yakından uzaktan ilgisi yoktur. Örneğin; filmde Alice'in Jabberwocky'yi öldüreceği kehaneti, kraliçe olan savaşı gibi bölümler Alice Harikalar Ülkesinde yer almamakta, kitabın devamı niteliğinde olan Aynanın İçinden romanında bile belirtilmemektedir. Bu sebeple eğer bu kitabı okumadan önce filmini izlemeyi düşünüyorsanız yanlış bir tercih yapacağınızı belirtmekte fayda var. Ayrıca filmde kitapta yer alan birçok güzel ayrıntı atlanarak ve göz ardı edilerek izleyiciye sunulmuştur.
Eğer gerçeküstü bir anlatım tarzı ile yazılmış romanlar hoşunuza gidiyorsa tam size göre bir kitap Alice Harikalar Ülkesinde.
Şimdiden keyifli okumalar!
Roman Kahramanları
Alice (s6) Romanın baş kahramanı
Balık-Uşak (s26) Kraliçe'nin balık biçimli uçağı
Beyaz Tavşan (s7) Alice'i Harikalar Ülkesine götüren tavşan
Dinah (s7) Alice'in kedisi
Dude Kuşu (s13)
Düşes (s27)
Ejder (s40)
Fare (s12) Alice'in Harikalar Ülkesine girmeden önce tanıştığı hayvan
Güvercin (s25)
Hintdomuzu (s20)
Kanarya (s16)
Kartal Yavrusu (s3)
Kırmızı Papağan (s13)
Kral (s37)
Kraliçe (s35)
Kurbağa-Uşak (s26) Kraliçe'nin kurbağa biçimli uçağı
Küçük Yengeç (s16)
Mart Tavşanı (s29)
Mary Ann (s17) Tavşan'ın Alice'e seslendiği ad
Ördek (s13)
Posta (s20) Kertenkele
Şapkacı (s29)
Saksağan (s16)
Tarla Faresi (s30)
Tırtıl (s21) Mavi renkli bilge tırtıl
Vankara-Kedisi (s27) Gülmesiyle ün salmış, görünmez olabilen kedi
Yalancı Kaplumbağa (s40)
Yazınsal Sözcükler ve Deyimler
Arduvaz: Kayağan taş
"Arduvaz sallanıyor, dikkat! Düşüyor!"
Celse: Oturum
"Daha müessir tedbirlerin alınabilmesi için celsenin talikini rica ediyorum!"
Çelikçomak: Çocukların, çomakla çeliğe vurarak oynadıkları oyun
"Sen bugün Kraliçe'yle çelikçomak oynayacak mısın?"
Dehliz: Üstü kapalı, dar ve uzun geçit
"Kendisini uzun, basık, tavandan sarkan bir sıra lamba ile aydınlanmış bir dehlizde buldu."
Haşmetmeap: Osmanlı Devletinde yabancı kral ve imparatorlar için kullanılan “haşmet sâhibi” anlamında unvan sözü, majeste
"Adım Alice, Haşmetmeap."
İlam: Bildirme, anlatma
"Malum, malumu ilam değilmiş Bir söz oyunuymuş!"
Krizalit: Kelebek olmadan önce bir böceğin, koza veya kozasız olarak geçirdiği başkalaşma durumu
"Ama bir gün krizalit haline gelip de sonra kelebek olunca size de tuhaf gelecek bu değişmeler, değil mi?"
Marpuç: Nargileye takılan ve kolayca içmeyi sağlayan, hortum biçiminde uzun ve bükülgen boru
"Neden sonra kollarını indirdi, marpucu yine ağzından çıkardı."
Müessir: Dokunaklı, etkili
"Daha müessir tedbirlerin alınabilmesi için celsenin talikini rica ediyorum!"
Punduna getirmek: Bir şeyi yapmak için uygun zamanı ve yeri seçmek
"Arkadan dolaşıp üyenin yanına geldi, bir punduna getirerek kalemini aldı."
Seğirtmek: Sıçrayarak yakın bir yere doğru koşmak
"Onların ardından konuklar seğirtti."
Talik: Erteleme
"Daha müessir tedbirlerin alınabilmesi için celsenin talikini rica ediyorum!"
Yüksük: Dikiş dikerken, iğnenin batmasını önlemek için parmak ucuna takılan kesik koni biçiminde gereç
"Bir yüksükten başka bir şey yok."