Şahane Bir Akıl

Bu makalemde kendinizi nasıl geliştirebileceğinizi; sağduyulu, düzenli, kültürlü ve gelişime açık bir yaşama sahip olabileceğinizi öğreneceksiniz. Birazdan anlatacaklarım son bir aylık hayat tecrübelerime dayanılarak analiz edilmiş ve derlenmiştir. Yazacaklarım eleştiriye açıktır. Bu yüzden bu yazıda anlatılanları belirli bir akıl süzgecinden geçirmenizi ve kendi yaşamınıza uyarlamanızı öneririm.

Son bir aydır televizyon, dizi, film ve video izlemiyorum. Haberleri takip etmiyorum. Facebook hesabımı kapattım. Twitter'ı çok nadir kullanıyorum. Akıllı telefon bağımlılığımı sonlandırdım. Her sabah saat altıda kalkıyorum. Kahvaltımı ve kişisel bakımımı yaptıktan sonra çalışmaya başlıyorum. Öğle yemeğinden sonra ise kısa bir süre blog sitelerini okuyorum. Akşama kadar çalışmamı sürdürüyorum. Hava kararınca çalışmamı tamamlayıp gün içinde neler yaptığıma dair rapor oluşturuyorum. Akşam yemeğinin ardından kısa bir süre dinleniyorum. Uyumadan önce bir buçuk - iki saat kitap okuyorum. Uyku öncesi hazırlıklarımı tamamlandıktan sonra yatağıma geçiyor ve belgesel izliyorum.

Dışarıdan monoton bir hayat yaşıyorum gibi görünebilir; fakat aslında sistemli bir şekilde kültür düzeyi yüksek bir yaşam stili kuruyorum kendime. Günlük rutinimin dışında gün aşırı yürüyüşe çıkıyorum. Haftasonlarını haftasonu gibi yaşıyorum. Cumartesi günleri sahile gidiyor, temiz hava alıyor, belirli bir noktada dinlenmek için çayımı içiyor, ardından evime dönüyorum. Pazar günleri eş - dost, aile ziyaretlerine gidiyor; akşam ziyaretten gelince bir sonraki haftanın planını gözden geçiyorum.

Sonuç olarak son bir aydır fiziksel veya ruhsal bir derdim yok. Kafam kabul edilemeyecek derecede rahat. Düzenli ve sistemli bir gündelik yaşamım var. Sabahları erken kalkıp, akşamları vaktinde yatıyorum. Sakinlik ve soğukkanlılık ile tüm sorunların üstesinden gelebilmeye başladım. Çalıştığım proje ve okuduğum kitaplar sayesinde kendimi geliştiriyorum. Gün içinde sıkılmıyorum; müzik dinliyor ve sevdiğim iş üzerinde çalışıyorum. Sizin anlayacağınız iyiyim. Eğer vaktiniz varsa benim gibi nasıl ideal yaşama sahip olabileceğinizin püf noktalarını anlatayım. Anlatacaklarım finansal açıdan sizi zorlamayacak basit öneriler olacaktır.

Uyku Düzeni

Hayatınızı düzene koymaya başlamadan önce ilk olarak uykunuzu düzenlemelisiniz. Eğer iyi bir uyku alırsanız gün içinde oldukça neşeli ve etkin olabilirsiniz. İyi bir uyku için iyi bir yatak, iyi bir yastık ve iyi bir battaniye seçin.

Günde 8 - 9 saatinizi uykuya ayırın. Akşam dokuz - on arası uyumak için yatağa girin. Uyumak için kendinizi zorlamayın. İş, okul, sınav benzeri gereksiz streslere girmeyin. Sakin olmaya çalışın ve ertesi günü düşünmeyin.

Sabah altıda kalkın. İki saatinizi kahvaltıya, duşa, kişisel bakıma ayırın. Özetle, uyandıktan sonra ilk iki saatinizi sadece kendinize ayırın. Çalışmaya başlamadan önce yapmanız gereken hazırlıklarınızı tamamlayın.

Beslenme Düzeni

İyi bir günün başlangıcı iyi bir kahvaltı ile yapılır. Kahvaltı birçoklarının dediği gibi "günün en önemli öğünüdür". Çünkü besin değeri yüksek, güzel bir kahvaltı yaparsanız gününüz de güzel ve verimli geçer.

Yapacağınız kahvaltıda asla aşırı yağlı ve aşırı şekerli besinler tüketmemelisiniz. Size tavsiyem Nestlé Müsli ile Ülker Special K buğday ve pirinç gevreğini karıştırmanız; süt ile birlikte tüketmeniz. Bu iki gevreğin içeriğinde sizi gün içinde zinde tutmaya yetecek kadar besin ve mineral vardır. Ayrıca günde en az bir elma tüketin. Elmanın vücudunuza sayısız faydası vardır. Bu yüzden gelişmiş ülkelerdeki insanlar kahvaltıdan sonra en az bir elma tüketirler. Kahvaltınızı karnınızı tıkabasa doyuracak şekilde yapmamalısınız. Öğle yemeğinizi kahvaltınızdan daha hafif tutun. Akşam yemeğinde sizi rehavete sokacak yağlı ve sindirimi zor besinler almaktan kaçının. Akşam yemeğini mümkünse bol proteinli ve sebzeli yapmaya çalışın. Gün içinde yeteri kadar su için.

Beslenmenizi düzenleyin.

Spor

Uykunuzu ve beslenmenizi düzenledikten sonra kendinize bir spor alanı belirleyin.

Spor, uyku ve beslenmeden sonra fiziksel ve zihinsel gelişiminizi destekleyecek en önemli uğraş alanınız olmalıdır. Kendinizi zorlayacak ve yoracak ezgersizler yapmaktan kaçının. Size tavsiyem yapabiliyorsanız yüzün. Eğer evinizin yakınında havuz yoksa spor olarak koşuyu tercih edin. Koşmak, yürümeye nazaran altı kat daha fazla efor sarfetmenize sebep olur. Buna rağmen eğer düzenli bir koşu hayatınız olursa üzerinizdeki üşengeçliği ve tembelliği atar, fiziksel olarak daha sağlam, daha atik ve çevik olursunuz.

Koşuya başlamadan önce koşacağınız alanı belirleyin. Mümkünse oksijenin bol, gürültünün az olduğu yeşil alanlarda veya sahilde koşun. Eğer uzun bir zamandır koşmadıysanız ilk birkaç gün zorlandığınızı fark edeceksinizdir. Bu yüzden ilk günden kendizini zorlamamalısınız. İlk koşularınızı hafif tempoda ve kısa mesafeli yapın. Koşuya başlamadan önce mutlaka ısının ve koşudan sonra soğutma egzersizleri yapın.

Her gün koşmayın. Mümkünse haftanın üç günü koşun. Pazartesi, çarşamba ve cuma günleri koşmak için ideal günlerdir.

Koşu alışkanlığını edindikten sonra fiziğinizin de geliştiğini fark edeceksiniz. Koşudan sonra yarım saat kadar şınav, mekik gibi fitness çalışmaları da yapabilirsiniz.

Koşmak, genç kalmanın ve üzerinizdeki stresi atmanın en iyi yoludur. Artı olarak uykunuzu da düzene koymanıza yardımcı olur.

Müzik

Müzik, ruhunuzu besleyebileceğiniz en iyi kültürdür.

Gün içinde çalışırken müzik dinlemelisiniz. Normalde müziğin dikkatinizi dağıtıcağınızı düşenebilirsiniz. Gerçekte durum böyle değildir. Eğer dinlediğiniz müziğin türünü doğru belirlediyseniz çalışırken dikkatiniz dağılmaz, aksine yapmakta olduğunuz iş üzerinde daha fazla odaklanabilirsiniz. Bu yüzden heavy metal, R&B gibi tarzlar yerine alternatif rock, klasik pop, söz içermeyen chill-out ya da trip-hop şarkıları dinlemelisiniz. Sıkılmam diyorsanız klasik müzik dinlemenizi de öneririm.

Spor yaparken de müzik dinleyebilirsiniz. Bu sebeple size tavsiyem dışarıdaki gürültüyü en aza indirecek kulaklıklar kullanmanız.

Eğer gün içinde müzik dinliyorsanız, dinlediğiniz müzik 'slow' ya da 'iç karartıcı' şarkılar olmamalıdır. Bunun yerine orta hızda seyreden, dikkatinizi dağıtmayacak tarzda, neşeli ve size ruhsal olarak enerji veren müzikler dinlemelisiniz.

Teknolojik Alışkanlıklarınızı Gözden Geçirin

Günümüz insanları, özellikle gençler, teknolojik cihazlarla çok fazla vakit geçirmekte, bu da onların kişisel gelişimini olumsuz etkilemektedir.

Eğer ciddî bir iş üzerinde çalışmıyorsanız televizyona, akıllı telefona ve bilgisayara harcadığınız zamanı gözlemleyin. Bu cihazlardan "Hangisi ya da hangileri ile daha çok vakit geçiriyorum?" sorusunu kendinize sorun. Eğer herhangi birine bağımlıysanız; lütfen bu bağımlılığınızdan kurtulun. Çünkü televizyonun, telefonun ya da bilgisayarın kişisel gelişiminize bir faydası yoktur; aksine zararı vardır. Mümkün olduğunca teknolojik alışkanlıklarınızı en aza indirmeye çalışın. Bu demek değildir ki bu cihazların hiçbirini kullanmayacaksınız. Teknolojik cihazları gerekli olduğu zamanlarda kullanın.

Bilgisayar ya da akıllı telefonlarda çok fazla oyun oynuyorsanız bu oyunlara harcadığınız zamanı en aza indirin. Yine de bilin ki, bu oyunlar değerli vaktinizi boşa harcamaktan başka bir işe yaramayaktır. Size faydası yoktur.

Çok fazla televizyon izliyorsanız, televizyonu hiç kullanmamaya çalışın. Özellikle sabah ve akşam haberleri izlemeyin. Bu haberlerde sürekli olumsuz olaylar anlatılarak insanların çözüm bulamayacağı sorunlar kişilerin akıllarına sokulmakta, onların psikolojilerine zarar verilmektedir. Bu haberlerden kârlı çıkan sadece televizyon kanallarıdır. Bu yüzden sizin kişisel duygularınız ve vaktiniz üzerinden para kazanmaktadırlar. Hem de size hiçbir fayda sağlamazken, hatta sizin gelişiminize zarar verirken...

Film, Dizi ve Video Bağımlılığınızdan Kurtulun

Film, dizi ya da video izleme gibi bir bağımlılığınız varsa bu bağımlılığınızdan en kısa sürede kurtulun.

Teknolojik cihazların oyunlarla birlikte en fazla vakit harcanan alışkanlıklarından biri film, dizi ve videolardır. Mümkün olduğunca dizi izlememeye çalışın. Diziler film ve videolara nazaran en çok vakit kaybına neden olan yapımlardır.

Film veya videoyu hiç izlememeniz önerilmez. Mümkünse anlamlı filmler izlemeli, videolardan ise kişisel gelişiminize katkıda bulunacak olanları tercih etmelisiniz. Örneğin; sık sık eğlence amaçlı videolar izlemek yerine belgesel gibi öğretici videolar izleyebilirsiniz.

Kitap Okuma Alışkanlığı Edinin

Ayda en az iki kitap okuyacak şekilde okuma alışkanlığı edinin.

Okuyacağınız kitaplar salt para kazanmak amacıyla yazılmış kitaplar yerine edebiyat için yazılmış, hayatınıza anlam katacak kitaplar olmalı. Bestseller türü kitapların birçoğu yayınevleri ve yazarlar tarafından para kazanmak için yazılır ve yayınlanır. Bu yüzden bu kitapların edebî açıdan pek bir değeri yoktur. Kalıcı değillerdir ve yayınlandıkları yıl modaları geçer. Sanat için yazılan asıl edebiyat kitapları Türk ve Dünya klâsiklerinden oluşur. Bu kitaplar zamanlarını aşarak günümüze ulaşırlar ve edebiyat yönleri zengin olduğu için kültür düzeyi yüksek insanlar tarafından okunurlar.

Kitap okuma gibi güzel bir alışkanlığınız yoksa size tavsiyem az sayfalı kitapları okumak ile bu alışkanlığı edinmeye başlamanız. Örneğin; roman yerine ilk olarak hikâye türü ile başlayabilirsiniz.

Okumak, kişisel gelişiminize katkıda bulunabilecek en iyi yollardan biridir. Kitaplar ile hem hayal gücünüzü hem de empati kurma yetinizi geliştirebilirsiniz.

Sosyal Medyaya Harcadığınız Zamanı En Aza İndirin

Teknolojik cihazlarda oyunlar, videolar, filmler ve diziler ile birlikte en fazla vakit harcanan alan sosyal medyadır.

Sosyal medya adının aksine sizi sosyalleştirmez. Daha da yalnızlaştırır. Bu sebeple facebook, twitter gibi sosyal medya sitelerinde harcadığınız zamanı en aza indirmelisiniz. Twitter'da yazacağınız 140 karaktere sıkıştırılmış bir tweet sizi gerçek anlamıyla ifade edemez. Facebook'da sürekli bir şeyler beğenmek ya da paylaşımlar üzerine tekdüze yorumlar yapmak sizi gerçekten iyi hissettirmez.

Teknolojik cihazlara harcadığınız vakit gibi sosyal medyada harcadığınız zamanı gözlemleyin. "Sosyal medyada geçirdiğiniz zamandan gerçekten mutlu musunuz?" Bilim insanları sosyal medyada harcanan zamanın bu kadar yüksek olmasını sosyal medyanın bireyin beyninde salgılanan dopamin miktarını yükseltmesine, bunun sonucunda da kişinin asla tatmin olmayan bir şekilde tatmin olma bağımlılığına yakalanmasına bağlıyor. Sizin anlayacağınız sosyal medya günümüzün en büyük uyuşturucusu.

Sosyal medyada harcadığınız zamanı mümkün olduğunca minimum düzeyde tutun ve değerli zamanınızı kitap okumaya, hobilerinize, işinize, arkadaşlarınıza, ailenize ve kişisel gelişiminize adayın. Tüm sosyal medya hesaplarınızı kapatmanız gerektiği gibi bir telkinde bulunmuyorum; fakat mümkün olduğunca sizi geliştiricek paylaşımlar okumaya ve yapıcı yorumlar yazmaya çalışmalısınız.

Arkadaş Çevrenizi Gözden Geçirin

Arkadaş çevrenizin küçük olmasına ve değerli insanlardan oluşmasına özen gösterin.

Büyük bir arkadaş çevresi büyük bir stresi de beraberinde getirir. Bu sebeple arkadaş çevrenizi mümkün olduğunca küçük tutmaya çalışın. Çevrenizi kültür düzeyi yüksek, kötü gününüzde size destek olacak, sizi neşelendiren ve hayatınıza anlam katan kişiler ile oluşturun. Eğer büyük bir arkadaş çevresine sahipseniz, buna rağmen kötü gününüzde samimî bir şekilde dertleşebileceğiniz bir arkadaşınız yoksa bilin ki arkadaş çevrenizi yanlış kurmuşsunuzdur. Bu yüzden arkadaşlarınızın aynı zamanda dostlarınız olması sizin yararınızadır.

Arkadaş çevrenizde önemli bir insan olmak yerine değerli bir insan olmaya çalışın. Aynı şekilde arkadaşlarınızı da önemli oldukları için tercih etmeyin. Değerli oldukları için vaktinizi paylaşın.

Arkadaşınızla veya arkadaşlarınızla haftada en az bir kez buluşun ve gündelik konular hakkında sohbet edin. Facebook veya twitter'da sosyalleşmek yerine gerçek anlamda sosyalleşmelisiniz. Haftasonunuzu arkadaşınızla café'de sohbet ederek, sahilde beraber yürüyerek ya da sevdiğiniz bir filmi sinemada izleyerek geçirmeniz kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.

İşinizde Uzmanlaşın ve Bir Hobi Edinin

Çalışmakta olduğunuz işte uzmanlaşın. Bu şekilde hem daha etkili hem de daha verimli olabilirsiniz. Mümkünse işinizle ilgili olmayan bir hobi edinin.

Hobiler iş stresinizi en aza indirir ve vaktinizi verimli bir şekilde geçirmenizi sağlar. Örneğin; sürekli masa başında çalışıyorsanız dünya mutfaklarından yemek tarifleri öğrenebilir, bu tarifleri uygulayabilir ve mutfak zevkinizi geliştirebilirsiniz. Aynı şekilde çok fazla fiziksel güç gerektiren bir iş üzerinde çalışıyorsanız hobi maketçiliği, müzik aleti çalmak gibi bir uğraş edinebilir, kendizini bu konuda geliştirebilirsiniz. İnternette sevdiğiniz bir hobi hakkında bilgi edinmek için hobimaket.com, dunya-lezzetler.com gibi birçok yararlı site mevcuttur. Bu sitelerden yeterli teknik desteği alabilirsiniz.

İşinizde uzmanlaşmak hem sizi daha verimli, hem de daha seçkin kılacaktır. Hobileriniz ise kişisel ve sosyal yaşamınıza büyük katkılar sağlayacaktır.

Artı Olarak

Genel kültürünüzü geliştirin. Sanat tarihi, müzik enstrümanları gibi kültür düzeyinizi geliştirecek konular üzerinde yoğunlaşın ve merak ettiğiniz her kültür konusunu okuyun, araştırın ve öğrenin.

Dilinizi doğru kullanmayı öğrenin. Az yazım yanlışı yapmaya çalışın. Dili doğru kullanmak ve düzgün konuşmak sizi birçok konuda yetkin ve profesyonel kılacaktır. Karşınızdakini dinleyin ve ikili konuşmalarda konuştuğunuz kişinin sözünü kesmeyin; sözünü kesecek imâlarda bulunmayın. Mümkün olduğunca öz ve etkili iletişim kurmaya çalışın. Konuşmaya başlamadan önce ağzınızdan çıkacak sözler üzerine düşünün ve ondan sonra konuşmaya başlayın.

Kendinizi strese sokmayın. Sevdiğiniz işi yapın ve gereksiz sorumluluklar yüklenmeyin. Üzerinden kalkamayacağınız ya da zamanınızı çok fazla tüketecek işleri üstlenmeyin. Stresin az miktarı, yapacağınız işi bitirmenizde yararlı olabilir; fakat aşırı hâle geldi mi fiziksel ve ruhsal olarak sizi yorar. Bu yüzden stresli işlerden uzak durun.

Sürekli plan yapmaktan vazgeçin. Kendinize bir hedef belirleyin ve o hedef üzerine yoğunlaşın. Bankaların bile en fazla iki yıl vadeli krediler verdiği ülkemizde çok uzun vadeli planlar yapmak pek akıl kârı değildir. Bu yüzden kısa vadeli hedefler belirleyin. Bir sonraki hedefinizi, belirlediğiniz kısa vadeli hedefin üzerine inşa edin.

Her şeyi kişisel gelişiminize adamayın. İnsanlar sosyal varlıklardır. Bireyler içinde yaşadığı topluma ne derece yararlı ise toplum da o derece gelişmiş olacaktır. Bu sebeple kişisel gelişim sürecinde öğrendiğiniz ve uzmanı olduğunuz birçok konuyu yaşadığınız toplum ile paylaşın. Bunu salt çıkar amacıyla yapmayın. Sadece çıkar amacıyla yapılan işler sizi iyi göstermez. Ayrıca toplumla paylaştığınız konuda önceliğinizin sadece çıkar sağlamak olduğu yönünde yanlış bir izlenim verir. Örneğin; benim gibi web tasarım dersi veren bir site tasarladığınızı varsayalım. Bu sitenin her yerine reklam yerleştirmeyin. Site, içerik sitesi olduğu için reklamları kullanıcının dikkatini dağıtmayacak şekilde sitenize yerleştirin.

Uzmanı olduğunuz konular hakkında bir web sitesi açın. Bunu gösteriş için yapmayın. Topluma yararlı olmak amacıyla açın. Diyelim ki yöresel yemekler konusunda oldukça bilgilisiniz. Bu konuda bir blog açın ve bilgilerinizi tüm dünya ile paylaşın. Bu şekilde hem kendinizi olumlu anlamda tatmin edebilir hem de yaşadığınız topluma faydalı olabilirsiniz. İnternette WordPress gibi ücretsiz blog açabileceğiniz birçok platform ve bu platformalara ait binlerce tema mevcuttur.

Sonuç

Son bir aydır size önerdiğim ve anlattığım birçok şeyi uyguluyorum. Oldukça düzenli ve sistemli bir yaşam stili oluşturdum sayılır. Akşam haberlerini izlemiyorum. Hollywood filmlerini ve TV dizilerini seyretmiyorum. Mobil oyunlar ve bilgisayar oyunları oynamıyorum. Zorunlu değilse TV, bilgisayar, telefon gibi teknolojik cihazları kullanmıyorum. Çalışırken telefonumu sessize alıyorum. Sosyal medyada çok az vakit geçiriyorum. Kitap ve internetten blog yazıları okuyor, müzik dinliyor, üzerinde çalışdığım iş üzerinde vakit harcıyorum. Haftasonlarını ise makalemin başında belirttiğim gibi verimli bir şekilde geçiriyorum. En güzeli de düzenli bir beslenme ve uyku alışkanlığı edindim. Yakında havalar iyice ısınacak ve eskiden olduğu gibi tekrar koşuya başlayacağım.

Anlattıklarımı ve önerdiklerimi en azından bir ay için uygulamaya çalışın. Zamanınızı ne kadar verimli ve yararlı geçirdiğinizi anlayacak, sorunlarınızın üstesinden kısa bir sürede gelebilecek, gereksiz dertlerinizden kurtulacak, temiz, gelişime açık, sağduyuyu temel alan şahane bir akla sahip olacaksınız.

Hayat sizin hayatınız. Bu dünyaya bir kez gelirsiniz. Kıymetini bilin derim.

Sağlıcakla Kalın