SQL'e Başlarken
Structured Query Language (Yapılandırılmış Sorgu Dili) kelimelerinin kısaltması olan SQL, veritabanlarında ilgili verilere ulaşabilmeye, veriler üzerinde değişiklik, güncelleme, silme gibi işlemleri yapabilmeye olanak sağlayan özel bir dildir. Programlama dili değildir. Tamamen belirli bir amaç için geliştirilmiş, yine belirli bir alanda kullanılabilen kendine özgü bir dildir.
SQL, es-kü-el ya da se-kü-ıl şeklinde iki türlü okunabilmektedir. Yabancılar çoğunlukla se-kü-ıl okunuşunu tercih etse de iki okunuş da doğrudur ve gerek yerli gerekse yabancı kaynaklarda iki kullanımı da bulunmaktadır.
SQL, günümüz veri bilimi ve veri analizi alanında çalışan bir analistin bilmesi gereken temel dillerden biridir. Öğrenmesi ve kullanımı kolaydır. Veri analistleri tarafından çoğunlukla ham verinin (raw data'nın) analiz edilmeden önce kirli verilerden (dirty data'dan) arındırılması için kullanılmaktadır. Diğer bir ifade ile veri analisti, analizin başlangıç aşamasında verilere müdahale eder. Örneğin; çok büyük bir bankanın müşterileri analiz edilirken sadece üniversite mezunu olanlar seçilmek isteniyorsa analist, bankanın tüm müşterilerine ait verisetini indirmez ve üzerinde çalışmaz. Bu hem çok zahmetli hem de çok vakit alacaktır. Bunun yerine birkaç kısa sorgu (query) ile üniversite mezunu olan müşteriler filtrelenir ve veriseti dosyası indirilir. Eğer verilerin derlenmesi aşamasında analist kirli verilere rastlarsa gerekli durumlarda bu verileri değiştirebilir ya da silebilir. Bu sebeple SQL bilmek veri analizinin başlangıç aşamasında kritik öneme sahiptir.
Veritabanı
Database ya da veritabanı içerisinde birçok verinin yer aldığı tablolardan oluşan veri ortamıdır. Örneğin; 'müşteri adı', 'soyadı', 'yaş' ve 'telefon' gibi özel bilgilerin yer aldığı Customers.CustomerInfo adlı bir tabloda müşteri verileri tutulabilir. Müşterilerin adres bilgileri farklı bir tabloda tutulmak isteniyorsa tablonun adı Customers.Address belirlenebilir. Müşterilerin tüm alışveriş geçmişi ayrı bir tabloda tutulmak isteniyorsa Customers.Shopping adlı yeni bir tablo oluşturulabilir. Tüm bu tabloların bir arada tutulduğu veri ortamına ise veritabanı (database) adı verilmektedir. İlerleyen derslerde veritabanı ve tablolar konusuna yoğun bir şekilde değineceğiz.
Server
SQL veritabanlarının barındırıldığı, veriler üzerinde ekleme, güncelleme, silme gibi değişikliklerin yapılabildiği, 7/24 hizmet veren platformların genel adı server (sunucu) olarak adlandırılmaktadır.
Veritabanı Yönetim Sistemi
Dünya üzerinde birçok farklı SQL veritabanı kullanılmaktadır. Bu veritabanları farklı firmaların geliştirdiği "ilişkisel veritabanı yönetim sistemleri" (Relational Database Management System, RDBMS'ler) tarafından kullanıcıların hizmetine sunulmaktadır. Bugün internetten alışveriş yaptığımızda kredi kartımız ile gerçekleştirdiğimiz işlemlerin tamamı veritabanları üzerinden yürütülmektedir. Bankada tuttuğumuz mevduat bile veritabanlarına kaydedilmektedir. Bu yüzden veritabanları, server'ları ve yönetim sistemleri günümüz teknolojileri içerisinde en sık kullanılan platformlardan biridir. Dilerseniz günümüzde kullanılan en popüler birkaç veritabanı yönetim sistemini yakından tanıyalım.
Oracle Database
1979 yılında kullanıma giren ve hâlen kullanımda olan dünyanın en popüler veritabanı yönetim sistemidir. Günümüzdeki birçok internet alışverişine ait elektronik işlem Oracle veritabanı üzerinden gerçekleştirilmektedir. PL/SQL adlı özel bir dili bulunmaktadır. Ve yine günümüzde birçok firmanın tercih ettiği veritabanı yönetim sistemidir.
MySQL
1995 yılında kullanıma sunulan ve Oracle firması tarafından yayınlanan açık kaynak kodlu dünyanın en popüler 2. veritabanı yönetim sistemidir. Daha önce Sun Microsystems tarafından satın alınan MySQL, 2010 yılında Oracle'ın Sun Microsystems'ı satın almasıyla Oracle firmasına geçmiştir. Günümüzde hâlâ ücretsiz olarak kullanılabilmektedir.
Microsoft SQL Server
Microsoft tarafından geliştirilen ve günümüzdeki en popüler 3. veritabanı yönetim sistemidir. 1989 yılından beri kullanılmaktadır ve son sürümü SQL Server 2022'dir. MSSQL olarak da bilinir.
Microsoft SQL Server bugün birçok firma tarafından tercih edilen, kullanımı ve öğrenimi en kolay veritabanı yönetim sisteminden biridir.
PostgreSQL
1996 yılında Kaliforniya Üniversitesi tarafından geliştirilen ve kullanıma sunulan dünyanın en popüler 4. veritabanı yönetim sistemidir. Açık kaynak kodlu ve ücretsiz olmasından dolayı günümüzde MySQL'den sonra en çok tercih edilen RDBMS'lerden biridir.
SQL Öğrenim Gereksinimleri
Tüm eğitim boyunca hem öğreniminin kolay olması hem de ücretsiz sunulan özellikleri ile Microsoft SQL Server kullanacağız. Başlangıç aşamasında Microsoft SQL Server üzerinde öğreneceğimiz sorgu kodlarının bilinmesi yeterlidir. Çok ileri aşamalarda ve farklı veritabanlarında PL/SQL gibi diller de öğrenilebilir. Fakat başlangıç aşamasında MSSQL yeterli olacaktır.
Hiçbirimiz birer veritabanı uzmanı olmayacağız. Zaten bu alan üzerinde uzmanlaşmak isteseydik veri bilimi ve veri analizi yerine veritabanı uzmanlığı alanında kendimizi geliştirmemiz gerekirdi. Bir veri analistinin veritabanı konusunda bilmesi gereken, verilerin nasıl çekileceği, veriler üzerinde nasıl sorgulamalar ve manipülasyonlar yapılabileceğidir. Bu sebeple SQL'i çok ileri seviyede öğrenmemize gerek bulunmamaktadır.
SQL öğrenirken sahip olmamız gereken bir diğer yetkinlik en az intermediate (orta) düzeyde İngilizce bilmemiz. İngilizce'yi en az orta seviyede bilmediğimiz takdirde gerek veritabanını gerekse yazdığımız kodları anlamak konusunda sıkıntı çekebiliriz.
Daha önce de belirtildiği gibi tüm öğrenim boyunca Microsoft SQL Server kullanılacağı için işletim sistemimizin Microsoft Windows olması gerekmektedir. Bu sebeple MacOS kullanıcıların öğrenim boyunca en azından Windows işletim sistemi olan bir masaüstü ya da dizüstü bilgisayar kullanması tavsiye olunur.
Son olarak,
Birçok SQL eğitiminin aksine bu eğitim serisinde sadece Local (Yerel) veritabanları kullanılmayacaktır. Gerçek bir senaryoda çalışıyormuşuz gibi internet üzerinde çalışan canlı bir veritabanı üzerinde de sorgulamalar yapıp veri çekeceğiz. Bu da alacağınız eğitimin en büyük artılarından biri olacaktır.
Hazırsanız artık SQL öğrenmeye başlayabiliriz. Bir sonraki konumuzda SQL Server 2019 Express'in nasıl kurulacağına değineceğiz.